De 4 fases van Bewustwording binnen persoonlijke verandering
Net als je denkt: “Yes, lekker bezig!” lijkt het soms alsof er een soort krachtenveld ontstaat waardoor alles lekker in de war wordt geschopt. Alsof het Universum je weer even op je plek wilt zetten en je met je neus op de feiten drukt. “Ja, zo gemakkelijk gaat dan niet!” een kleine sneer of wellicht een terechtwijzing.
Er doen zich situaties voor waar vorige week alles nog op rolletjes liep, nu alles lijkt tegen te zitten. Om gek van te worden, het maakt onzeker en soms zelfs hopeloos. Alle reden om te denken: “WTF! Hoezo!?” En soms gepaard met zelfmedelijden: “Waarom overkomt mij dit altijd?” Laat me gerust stellen. No worries, samen met jou overkomt dit ons allemaal. Je bent gelukkig niet de enige!
What’s happening!?
In eerste instantie hebben we op deze momenten niet direct in de gaten wat er aan de hand is. Dit is niet zo gek, want alles gaat redelijk lekker en je zit wel in je sas. Je bent bezig met je ding en brengt ideeën en taken tot uitvoering. Dit zorgt er gelijker tijd voor dat je minder alert bent op veranderingen. Of misschien merk je het wel, maar negeer je het met een beetje struisvogel-tactiek. Want alle nieuw is in het begin lastig. Het vernuftige hierbij is hoe ons brein hierop de regie voert. Ontwikkelen gaat namelijk gepaard met ontdekken, leren en inleving. Hier gedijen we goed bij en stimuleert ons om ons best te doen. De hersenen hebben een sterke plasticiteit en ontwikkeling stimuleert dit. De onderstroom hiervan is dat de hersenen primair gericht zijn op snelle beloning, in welke vorm dan ook, zij het geld, kennis, complimenten, macht of plezier. Dit is wat ons gericht maakt op het behalen van succes, en tijdens dit proces minder alert op falen of een minder gunstige uitkomst.
Dit gaat nooit over goed of fout. Het is een onlosmakelijk onderdeel van jezelf ontwikkelen waarbij je verschillende fases doorloopt.
Groeifases
Deze fases hebben onder meer te maken met letterlijk de levensfase waar je inzit, dus fysiek. Dit gaat over het van kind naar volwassene opgroeien. Logischerwijs gaat dit gepaard met sociaal emotionele groei en ontwikkeling. Het gaat allemaal om de groeifases: comfortzone (expert), veranderfase (onervaren), leerfase (enige ervaring), groeifase (ervaren).
Met iedere levensfase veranderen er fysieke zaken zoals het lichaam, de hormoonhuishouding en het metabolisme. En omdat het mentale direct in verbinding is met het fysieke, zijn dit ook aspecten die invloed hebben op gevoelens en emoties. Daar waar je over bepaalde zaken vorige maand nog heel zeker was, ben je nu opeens onzeker en bang dat je het niet meer kunt. Of wat andere ervan zullen denken. En dit kan zich op allerlei verschillende manieren uiten. Huilbuien, een kort lontje of misschien lamslaan en niet verder komen dan met pizza en een biertje op de bank.
In het ondertussen
Is dit erg? Nee!
De kunst is wel om je er niet door uit het veld te laten slaan, want zo’n fase duurt doorgaans 3-5 jaar en bestaat weer uit verschillende deelfases. Zo lang!? Ja, zo lang. De onzekerheid komt van het feit dat je nog niet voldoende ervaring hebt opgedaan en er nog geen spoorvorming is (cognitief geheugen). De nieuwe ervaringen zijn nodig om zodanig spoorvorming aan te leggen dat je hersenen kunnen leren te vertrouwen op het proces met een goede uitkomst. Met beloning als gevolg.
In de beginfase gaat het allemaal nog niet vanzelf, dan is het een kwestie van ontdekken en ondergaan. Het is belangrijk om in deze fase aan de chaos te leren toegeven en gewoon af te tasten. De midden-fase gaat over naar het leren en eigen maken. Je gaat dan van onbewust-onbekwaam naar bewust-onbekwaam. En door het leren stroom je door naar onbewust-bekwaam. Aan het eind van deze fase is doorgaans de beleving: “Goed bezig!” Waarna je het helemaal eigen hebt gemaakt en bewust-bekwaam bent geworden. Alleen het dubbele is dat gedurende deze laatste deelfases zich alweer de volgende levensfase aandient. En als je een beetje in control bent, begint het al snel een weer beetje te jeuken. Je gaat nadenken over nieuwe uitdagingen en bent ook toe aan iets nieuws. Maar wat dan? Dit is het grijze gebied van het ondertussen, de overgang van de ene naar de volgende levensfase. En precies in het ondertussen ontstaat bewustwording, een nieuw spoor is gecreëerd.
Groeipijn is nodig
Maar terwijl je aan het worstelen bent met verandering en er nieuwe spoorvorming ontstaat, gaat het leven gewoon door en moet je door met de dagelijkse dingen. Hierin moet je nog steeds keuzes blijven maken, wat gebeurt op basis van de bestaande sporen, die zijn ontstaan door ervaring en herhaling. Dit zorgt voor de natuurlijk balans op je gemoedstoestand. Anders zou het heel moeilijk worden. Want met het accepteren van en begrijpen wat er allemaal gebeurt, is het soms best lastig om je weg te vinden. Wat doe je niet en wat geef je voorrang?
In de turbulentie van het onderweg naar bewustwording verkrijg je nieuwe inzichten en moet je jezelf weer opnieuw uitvinden. Dingen die eerst vanzelfsprekend en fijn waren, worden in de overgang naar je nieuwe ‘ik’ soms juist een verschrikking. Daarom is het belangrijk om jezelf hierin tijd te gunnen. Tijd om afscheid te nemen van het oude en je jezelf ruimte te gunnen en zelfbegrip om je voor te bereiden op het nieuwe.
Het is helemaal niet erg om af en toe meer tijd nodig te hebben en te verdwalen, opnieuw te beginnen of ergens langer te blijven hangen. En zoals eerder gezegd, je bent niet de enige. Je bent tenslotte niet de enige mens. Voel je dus niet beschaamd over twijfels of angst. Het helpt om er met anderen over te praten en op sommige vlakken te sparren met een coach of met een expert als mentor.
Bewust worden is als een expeditie met ups, downs, euforie en pijnlijke momenten. Het is een essentieel onderdeel van jouw levenspad. Omdat direct na deze ervaring, achter deze drempels de nieuwe wereld ligt. Waar je beloning, kracht en verwondering vindt.
