Om gewenst gedrag te vertonen, zijn er een paar belangrijke intrinsieke voorwaarden waaraan voldaan moet kunnen worden. Zijnde capaciteit, Gelegenheid en Motivatie. Het gaat over de mate waarin iemand instaat gesteld wordt om het gewenste gedrag te kunnen vertonen. Maar ook de mate waarin iemand bereid is om zelf te zorgen dat de juiste omstandigheden bereikt kunnen worden. Dit gaat over het zelf creëren van omstandigheden om te kunnen voldoen aan deze randvoorwaarden.
Dit is gebaseerd op de triade van gedragsverklaring, door professor Theo Poiesz
Capaciteit
Capaciteit gaat over de mate van inzet. Over het bij machte zijn om iets te kunnen doen of over de juiste vaardigheden beschikken. Om succesvol te zijn en de gewenste resultaten te behalen heb je de juiste mensen en middelen nodig. Dit betekent dat je een groep mensen nodig hebt die bereid zijn om samen te werken, zich onvoorwaardelijk kunnen en willen inzetten om de beoogde resultaten te behalen en te allen tijde een positieve bijdrage willen leveren aan de Missie. Samenwerken gaat dus over het vormen van een team en niet over het samenbrengen van een groep mensen die allen wel kundig zijn, maar ieder ook overtuigd is dat zijn of haar idee het belangrijkste is. En dit klinkt simpel, maar geloof me. In praktijk vind je maar weinig echte teams. Er zijn maar weinig experts die zich zodanig erkend voelen dat ze vanzelf een stapje terug willen doen en de expertise van een ander laten prevaleren.
Gelegenheid
Het vraagt ook om een bepaalde manier van aansturen. Wat onder andere gaat over het creëren van een veilige omgeving waarbinnen fouten gemaakt mogen worden. En men zich kwetsbaar durft op te stellen. Daarnaast moet er een heldere stip aan de horizon zijn, waarbij de weg er naartoe is opgedeeld in realistische stappen. Als je dit niet doet, is de horizon altijd te ver, de opgave te spannend en het resultaat teleurstellend.
Des temeer van belang om ook in te zien dat alles een bepaalde inspanning kost, de omstandigheden ernaar moeten zijn en daarmee de gelegenheid gecreëerd wordt om het ook te kunnen doen. Op deze wijze behouden mensen en teams hun bevlogenheid, veerkracht en betrokkenheid. Juist voor de lange termijn.
Motivatie
Voorgaande geeft aan dat mensen een reden moeten hebben om aan een hoger doel te willen werken. Waarom kiest iemand ervoor om bij een bepaalde organisatie te gaan werken of überhaupt aan iets mee te werken? Je kunt je dus afvragen welke waarde deze inzet en betrokkenheid mag vertegenwoordigen. Wat is het iemand waard om zich in te zetten en gewenst gedrag te vertonen? En wat mag je verwachten van de ander binnen een relatie of vorm van samenwerken? Is het logische dat de geleverde inzet ook een bepaalde verwachting vertegenwoordigt? Is het überhaupt reëel om een verwachting te hebben?
Er kan gesteld worden dat als je een bepaalde inzet van iemand verwacht, daar ook iets tegenover moet staan. Met name een intrinsieke waarde. Dit gaat over ‘The reason why?’
Basis van houding & gedrag
Samengevat zijn er dus drie belangrijke bouwstenen die nodig zijn voor het vertonen van gewenst gedrag. Namelijk: capaciteit, gelegenheid en intrinsieke motivatie. Dit is volgens de theorie van Poiesz. Als er eentje ontbreekt, zal het gewenste gedrag dan ook van korte duur zijn of het is er niet. En zonder intrinsieke motivatie, zullen alleen gelegenheid en capaciteit nooit leiden tot gewenst gedrag. Dit verklaart waarom het helder hebben van je persoonlijke drive en competenties belangrijk is. Zonder ben je niet instaat om je drijvers te benoemen en deze te vertalen naar heldere basisprincipes.
